ZOMAAR INEENS TURBINES ACHTER IN JE TUIN? turbines achter je tuin?
Velen hebben geen idee van wat de Regionale Energie Strategie is, laat staan de gevolgen ervan.
Steeds vaker spreek ik mensen die nog steeds geen idee hebben van wat de ’RES’ is, laat staan van wat de gevolgen er van zijn: de Regionale Energie Strategie van de regio waarin zij wonen. Ik maak me daar grote zorgen over.
Opinie
Nederland staat voor een enorme uitdaging: per 2030 moet Nederland jaarlijks 35 terawattuur duurzame stroom leveren. Dat betekent dat in de komende jaren in Nederland duizenden hectares zonneweides en honderden windturbines een plek moeten krijgen. Het idee is dat dit van onderop moet worden ingevuld, voor draagvlak en participatie waarbij de lokale gemeenteraad het plan uiteindelijk moet goedkeuren. En om dat te realiseren is Nederland opgedeeld in dertig energieregio’s, waarin gemeentes, waterschappen, netbeheerders, natuurorganisaties en last but not least burgers moeten bepalen waar deze moeten komen.
Inmiddels zijn de concepten al in een vergevorderd stadium; op 1 oktober hebben de regio’s hun zogeheten RES (regionale energiestrategie) bij het Nationaal Programma RES moeten indienen. Vervolgens gaat de overheid de plannen beoordelen. Mochten deze niet akkoord worden bevonden, dan zal de overheid op de een of andere manier gaan ingrijpen. Hoe is nog niet bekend.
Het lijkt een heel democratische aanpak, maar de werkelijkheid ligt dus anders. Want er zijn maar heel weinig burgers die hiervan op de hoogte zijn. Van het feit dat er ’zoeklocaties’ zijn aangewezen, zodat er zomaar ineens turbines achter je huis kunnen staan. Of dat je naast een weide woont, waar eens koeien graasden en die nu vol komt te staan met duizend zonnepanelen. Dat wil je op zijn minst weten, beter is het dat er draagvlak voor is.
Maar er spelen ook andere belangen, die niets met democratische besluitvorming, draagvlak of participatie van burgers te maken hebben. Energieprojectontwikkelaars spelen namelijk ook een grote rol met een geheel eigen agenda: zij benaderen achter de schermen grondeigenaren, veelal boeren, met financieel aantrekkelijke voorstellen, zodat zij er commerciële energieparken kunnen realiseren. Zij spelen hun eigen spel, vooral gebaseerd op winstmaximalisatie.
Dat is slecht te rijmen, deze ooit zalig verklaarde ’marktwerking’, in tijden van grote maatschappelijke uitdagingen met enorme impact nu en in de toekomst, die iedere burger zullen raken. Ik ben voorstander van ondernemerschap, maar niet als leidend principe wanneer het gaat om grote maatschappelijke opgaven, zoals de energietransitie. Er zijn belangen die groter zijn, zoals onder andere natuur en leefbaarheid, wonen en recreëren, de overweging van alternatieve energiebronnen zoals kernenergie en een zorgvuldige afweging van kosten en baten.
Tijdens alle inloopavonden die ik bezocht werd er niet gesproken over wat het allemaal gaat kosten en hoe het gefinancierd gaat worden, laat staan over wat de burger uiteindelijk gaat betalen voor de transitie. Lastig, dat begrijp ik, want Nederland moet groener, wat het ook kost. Maar windturbines blijken een veel lager rendement te hebben dan waar altijd mee gerekend wordt. Dat wordt gemaskeerd door onder meer sterk verlengde afschrijvingstermijnen, het niet meerekenen van sloopkosten (persoonlijk denk ik dat afgeschreven windmolens nooit zullen worden afgebroken. Voor zover het materiaal überhaupt al afbreekbaar is zullen de kosten aanzienlijk zijn, zodat er gewoon een nieuwe naast zal worden gezet, zoals al gebeurt in bijvoorbeeld Duitsland). In de praktijk staan turbines regelmatig stil en wordt zelfs de net door wind opgewekte energie weggesluisd, simpelweg omdat het energienet de opgewekte stroom niet aankan.
Zorg dus eerst voor een realistisch kosten-ecologisch-klimaat-leefbaarheidskader, van werkelijke kosten en baten, zowel financieel als non-financieel (natuurbehoud, ecologie, leefwaardes) en laat daarbinnen de betrokken partijen invulling geven, zodat er draagvlak voor is. En laat dan pas commerciële partijen meedoen. Maar overheden, doe meer moeite om burgers te betrekken, communiceer beter als je wilt dat er enig draagvlak en acceptatie is.
En burgers, bij deze: het is nog niet te laat, word wakker!
Karen Vaartjes,
VVD Fractielid