Algemene beschouwingen VVD Wormerland voor Begroting 2025
Vandaag bespreken en besluiten wij omtrent de begroting gemeente Wormerland 2025 en de jaren daarna. Vandaag gaat het nog goed, maar er zijn grote zorgen over de herijking van het gemeentefonds in 2026, het z.g. Ravijnjaar, en het hieruit voortvloeiend tekort van € 3,9 miljard euro voor alle gemeenten gezamenlijk.
Wel krijgen gemeenten er vanaf 2025 door hogere inflatieverwachting ongeveer € 150 miljoen erbij. Dit bedrag zal in latere jaren afgebouwd worden.
Voor gemeentebesturen is het een forse opgave om tot een sluitende begroting te
komen met ingang van 2026. Daarbij zijn zij niet alleen gehouden aan wet- en regelgeving, maar moeten zij ook rekenschap geven aan maatschappelijke
normen.
De VVD fractie van de gemeente Wormerland is blij met een sluitende
begroting maar betreurt tegelijkertijd
het feit, dat het sluitend maken van de begroting gedeeltelijk met incidentele
financiële middelen heeft moeten plaatsvinden.
Wij moeten ons bewust zijn dat
het sluitend maken van de begroting met incidentele financiële middelen maar
éénmalig mogelijk is.
De jarenlange tekorten op jeugdzorg, de opschalingskorting, de te
verwachten bezuinigingen voortkomende uit het Ravijnjaar 2026 en het voornemen
tot verdere decentralisatie van rijkstaken naar de gemeenten geven reden tot de
noodzaak van bezuinigen.
Mits overwogen en gemotiveerd is er voor de VVD fractie veel bespreekbaar.
Nadrukkelijk merken wij hierbij op dat er ook onderwerpen van bezuiniging zijn
die niet bespreekbaar zijn, zoals het sluiten van het zwembad. Het zwembad is
immers van groot maatschappelijk belang binnen onze gemeente.
Na deze inleidende opmerkingen, kom ik toe aan de verschillende programma’s en merk het volgende op:
Programma 1 De weerstandsvermogen ratio
In het coalitieprogramma is het
weerstandsvermogensratio gesteld op 1,5
In de begroting zien wij dit cijfer oplopen naar 2. De VVD verneemt graag een toelichting op deze
verschuiving door de portefeuillehouder.
Programma 2 Ruimtelijke ontwikkeling
Voor de realisatie van de bouw van nieuwe woningen staan verschillende
woningbouwprojecten op stapel in verschillende fases van vergunningverlening.
Wij constateren dat feitelijke realisatie van bouwplannen vanwege de vele aangespannen juridische procedures, vertraging oploopt.
Hierdoor onthouden enkele mogelijke belanghebbenden vele jongeren en mensen met
een acute woonvraag de mogelijkheid hun leven, toekomst en gezin vorm te geven.
Tegen deze achtergrond het verzoek aan degenen die bezwaar willen aantekenen
tegen een voorgenomen bouwplan om eerst
in constructief gesprek te treden met de aanvragers van het desbetreffende
bouwplan.
Vaak kan er meer dan gedacht en is de aanvrager bereid om via een aanpassing
van het bouwplan het mogelijke bezwaar op te lossen en wordt daarmee een
tijdrovende en dure bezwaarschriftenprocedure voorkomen !
Programma 3 en 4, Sociaal Domein
De wijze van bekostiging van
zowel de WMO als de Jeugdzorg zal met ingang van 1 januari 2026 wijzigen. Voor
beide voorzieningen zal dan een inkomensafhankelijke eigen bijdrage
verschuldigd zijn.
Dit is nodig gezien de onevenredige
vraag naar ondersteuning voor met name de huishoudelijke hulp na het
wegvallen van de eigen bijdrage enige jaren geleden.
Helaas moeten we constateren dat de kosten voor de jeugdzorg, ondanks
de inspanningen van het ambtelijke apparaat, niet onder controle zijn te
krijgen.
Voor zover wij kunnen zien zijn maatregelen zoals een budgetplafond in
combinatie met een wachtlijst waar dat kan, een concrete mogelijkheid om de
kosten van jeugdzorg te beheersen.
Programma 5: De Leefomgeving
Afgelopen jaar heeft laten zien
dat onder invloed van klimaatverandering het onderhoud van openbare ruimte en
leefomgeving niet meer voldoet.
Denk daarbij aan het onderlopen van straten door hevig regenval. In de toekomst
zullen onderhoudsprogramma's aangepast
moeten worden aan deze veranderde weersomstandigheden.
Ook het openbaar vaarwater valt onder de openbare ruimte. Opvallend is te zien
dat de Zaanoever aan de kant van Wormer de laatste tijd verrommeld. Dat vinden
wij ongewenst, zeker gezien de verrijzenis van de nieuwe woonwijk in de
Zaandriehoek.
Steeds meer vaartuigen in verschillende staat van verval, danwel onderhoud
nemen ligplaats in, aan de
"Wormer" oever. Wij stellen voor om havengeld te heffen tegen een
stevig tarief en indien de eigenaar van deze vaartuigen niet woonachtig is in
Wormerland ook toeristenbelasting te
heffen. Dat geeft de gemeente inkomsten waaruit zij bijvoorbeeld de regulering van ligplaatsen kan bekostigen.
Dan het Heerenhuis in Spijkerboor: Om het Heerenhuis in stand te
houden is kostbaar groot onderhoud noodzakelijk. Door de aard en ligging is
exploitatie op economisch verantwoorde wijze
in huidige vorm vermoedelijk niet mogelijk. Hoezeer wij ons ook bewust
zijn van de behoefte aan een plek van samenkomen voor de inwoners van
Spijkerboor menen wij dat het Heerenhuis daarvoor in huidige vorm niet geschikt
is.
De VVD fractie van de gemeente Wormerland pleit er dan ook voor om samen met de
inwoners van Spijkerboor te zoeken naar een passende oplossing, waarbij verkoop
niet uitgesloten is. Dit laatste nadrukkelijk onder voorwaarde dat zowel de
belangen van Het Heerenhuis als de Spijkerboorder gemeenschap hiermee optimaal
gebaat zijn.
Programma 6: Bestuur en Organisatie:
Accountants- en Advieskantoor BDO heeft in zijn jaarlijkse
benchmarkonderzoek geconstateerd dat de
gemeentelijke lasten in Wormerland “gevaarlijk hoog” zijn. Voor 2025 wordt toch
een verhoging van de OZB voorgesteld. Weliswaar wordt de verhoging voor een
belangrijk deel gecompenseerd door
verlaging van de HHNK lasten, maar
gecorrigeerd voor de stijging ten gevolge van de overname van wegen is
toch sprake van 1% verhoging van de OZB
die de inflatiecorrectie te boven gaat.
De VVD fractie van de gemeente Wormerland, constateert, dat de
belastingcapaciteit van inwoners en bedrijven binnen de gemeente Wormerland
zijn grenzen kent. Als uitgangspunt voor de komende jaren dient de OZB stijging
vooralsnog beperkt te blijven tot de inflatiecorrectie. Mocht dit niet mogelijk
zijn, dan zal er moeten worden bezuinigd. Dit klinkt impopulair, maar het is
niet anders.
OVER-gemeenten:
Onze gemeenschappelijke samenwerkingsregeling met de gemeente Oostzaan
vergt bij voortduring onze aandacht. Ook dit jaar vraagt OVER-gemeenten om extra
investering.
Enerzijds om de organisatie toekomstbestendig te houden, anderzijds omdat er
nieuwe taken bij de decentrale overheid zijn neergelegd.
Daardoor is het werkzaamhedenpakket van OVER-gemeenten uitgebreid , en dat moet
ook bekostigd worden. Na intensief overleg tussen "OVER"
en de betrokken gemeenten is er overeenstemming bereikt over de extra
investering.
Zowel "OVER" als de deelnemende gemeenten zullen zich moeten
realiseren, dat ook deze extra investering moet worden opgebracht door onze
inwoners en dat zij hierbij mogen verwachten dat de kwaliteit van
dienstverlening door "OVER" optimaal is.
Het noodzakelijk door de Raad moeten amenderen van raadsvoorstellen, opgesteld
door "OVER", vanwege inhoudelijke tekortkomingen, is in dit licht
onaanvaardbaar. Ook dient "OVER" haar taalgebruik zakelijk en
efficiënt te houden om de nodeloos lange rapporten en voorstellen te vermijden.
De gemeentelijke toekomst:
Alles overziende stelt onze fractie vast, dat de vanavond vast te
stellen begroting in de huidige situatie het meest optimale scenario
weerspiegeld. Gestreefd wordt naar een zo gezond mogelijke duurzame balans van
inkomsten en uitgaven. In dit kader een woord van dank aan betrokken ambtenaren
en het college.
Ook de gemeente Wormerland ontkomt niet aan de herziening van het
gemeentefonds en zal haar uitgaven in lijn moeten brengen met de ontvangsten
uit het fonds.
Moeilijke en lastige keuzes alsmede bezuinigingen zullen aan de orde zijn,
wanneer de gemeente Wormerland een duurzame financiële basis beoogd en daarmee
toekomstperspectief wil houden en tegelijkertijd een aantrekkelijke partner te
zijn, in enige vorm van toekomstige gemeentelijke samenwerking.
Wel merkt de VVD fractie van de gemeente Wormerland daarbij op, dat zij er op
vertrouwt dat mogelijke toekomstige gemeentelijke samenwerkingspartners op
vergelijkbare wijze op hun financiële huishouding passen. Het kan immers niet
zo zijn, dat de inwoners van de gemeente Wormerland de financiële gevolgen
gaan dragen van door andere gemeenten
gemaakte keuzes.
Wormer, 6 nov 2024